Bệnh u xơ tuyến tiền liệt ở nam giới

U xơ tuyến tiền liệt, còn được gọi là phì đại tuyến tiền liệt, là một tình trạng phổ biến khi nam giới già đi. Đây là căn bệnh gì và có nguy hiểm không? Chúng ta cùng tìm hiểu trong bài viết dưới đây.

Tuyến tiền liệt là gì?

Ở nam giới, tuyến tiền liệt là một tuyến nhỏ nằm phía sau gốc dương vật và bên dưới bàng quang. Nó bao quanh niệu đạo – một ống giúp dẫn nước tiểu từ bang quang đến dương vật.

Tuyến tiền liệt là một phần quan trọng của hệ thống sinh sản, nó tiết ra chất lỏng giúp tinh trùng sống và khỏe mạnh; đồng thời tạo ra thành phần của tinh dịch.

U xơ tuyến tiền liệt là gì?

U xơ tuyến tiền liệt lành tính là một chẩn đoán mô học đề cập đến sự tăng sinh của cơ trơn và tế bào biểu mô trong vùng chuyển tuyến tiền liệt. U xơ tuyến tiền liệt không phải là bệnh ung thư và không gây ra ung thư, một người đàn ông có thể vừa bị u xơ tuyến tiền liệt, vừa bị ung thư tuyến tiền liệt.

Bệnh thường gặp ở nam giới cao tuổi, theo thống kê, hơn 50% nam giới trên 60 tuổi bị phì đại tuyến tiền liệt.

Nguyên nhân

U xơ tuyến tiền liệt do nhiều nguyên nhân khác nhau gây ra, nhưng có một số nguyên nhân chính có thể kể tới là:

• Tuổi tác. Tỷ lệ mắc u xơ tuyến tiền liệt tăng rõ rệt theo tuổi. Thống kê về tỉ lệ mắc u xơ tuyến tiền liệt theo độ tuổi như sau: tuổi 60-70, 50%; tuổi 80, 88. Vì thế, u xơ tuyến tiền liệt có thể được coi là một bệnh lão hóa do tuổi già.
• Dân tộc. Đàn ông Đông Nam Á có kích thước tuyến tiền liệt nhỏ hơn đàn ông phương Tây, nhưng điều này không có nghĩa là kích thước nhỏ hơn thì bệnh ít nghiêm trọng hơn.
• Di truyền. Nếu trong gia đình đình bạn có bố, anh trai, chú, bác trai bị u xơ tuyến tiền liệt có triệu chứng, bạn cũng có khả năng cao phát triển căn bệnh này. Những người bị u xơ tuyến tiền liệt do yếu tố di truyền thường có thể tích tuyến lớn hơn và tuổi khởi phá triệu chứng sớm hơn.
• Hormone. Hormone testosterone là một loại nội tiết tố nam quan trọng. Nó được chuyển hóa thành Dihydrotestosteron (DHT) để thực hiện những vai trò quan trọng. Khi nồng độ DHT mất cân bằng (tăng cao), nó sẽ gây ra sự phát triển của tuyến tiền liệt.

Ngoài các nguyên nhân chính trên, còn có một số yếu tố góp phần, có thể kể đến là:

• Mắc hội chứng chuyển hóa
• Bị béo phì
• Hoạt động thể chất ít
• Chế độ ăn uống không lành mạnh
• .v.v.

Tìm hiểu chi tiết: Nguyên nhân gây u xơ tuyến tiền liệt

Triệu chứng

Các dấu hiệu và triệu chứng phổ biến của u xơ tuyến tiền liệt bao gồm:

• Thường xuyên đi tiểu cả ngày lẫn đêm, đặc biệt là vào lúc nửa đêm về sáng (tiểu đêm)
• Tiểu khó
• Dòng nước tiểu yểu
• Tiểu ngập ngừng
• Tiểu sót, tiểu không hết
• Tiểu ngắt quãng
• Tiểu không tự chủ
• Bí tiểu
• .v.v.

Các triệu chứng u xơ tuyến tiền liệt ở mỗi người là khác nhau. Kích thước của tuyến không phản ánh mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng.

Một số nam giới có triệu chứng xấu dần theo thời gian, một số lại ổn định dần và cải thiện.

Các triệu chứng u xơ tuyến tiền liệt thường là các triệu chứng đường tiết niệu dưới (Ảnh minh họa)

Bệnh có nguy hiểm không?

U xơ tiền liệt tuyến không quá nguy hiểm, bởi:

• Đây không phải là bệnh ung thư và khônng tiến triển thành ung thư
• Đàn ông về già phần lớn đều mắc căn bệnh này.

Tuy nhiên, nếu không phát hiện và điều trị, bệnh có thể tiến triển âm thầm rồi gây ra một loạt những biến chứng nguy hiểm, có thể kể tới là:

• Bí tiểu cấp tính. Đây là một biến chứng vô cùng nguy hiểm, có thể đe dọa tính mạng bệnh nhân và cần cấp cứu kịp thời. Bí tiểu cấp tính là tình trạng bệnh nhân hoàn toàn không thể đi tiểu dù bàng quang đã đầy, bệnh nhân quặn đau vùng bụng dưới với các cơn đau ngày càng gia tăng.
• Tiểu không tự chủ. Đây là hiện tượng đặc trưng bởi việc bạn bị rò rỉ nước tiểu khi không có chủ đích, xảy ra khi bạn vận động hoặc hoạt động thể chất, như: ho, hắt hơi, mang vác vật nặng, tập thể thao,…
• Nhiễm trùng đường tiết niệu. U xơ tuyến tiền liệt chèn ép vào niệu đạo khiến bệnh nhân không có khả năng làm trống hoàn toàn bàng quang, nước tiểu còn đọng lại. Theo thời gian, vi khuẩn sẽ nhân lên mạnh mẽ làm nhiễm trùng đường tiểu, với các biểu hiện như: tiểu đục, đau lưng trên và bên sườn, sốt cao, run rẩy và ớn lạnh, buồn nôn và nôn,…
• Rối loạn cương dương. Biến chứng này khiến người đàn ông không thể duy trì sự cương cứng hay không đạt được sự cương cứng để tiến hành một cuộc giao hợp trọn vẹn. Về lâu dài gây suy giảm ham muốn tình dục, ảnh hưởng hạnh phúc vợ chồng.
• Các biến chứng tổn thương khác: Sỏi bàng quang, tổn thương thận, làm hẹp bàng quang, nhiễm trùng bàng quang, suy thận,…

Bài chi tiết: U xơ tuyến tiền liệt có nguy hiểm không?

U xơ tiền liệt tuyến không quá nguy hiểm nhưng nếu không phát hiện và điều trị, bệnh có thể tiến triển âm thầm rồi gây ra một loạt những biến chứng nguy hiểm (Ảnh minh họa)

Điều trị

Có ba loại điều trị chính cho u xơ tuyến tiền liệt:

• Thay đổi lối sống
• Thuốc
• Phẫu thuật

Nếu các xét nghiệm kiểm tra cho thấy bạn có u xơ tuyến tièn liệt, bác sĩ sẽ xem xét kết quả xét nghiệm và lịch sử y tế của bạn để lựa chọn ra phương pháp điều trị phù hợp. Họ sẽ giải thích các lựa chọn điều trị và giúp bạn quyết định những phương pháp phù hợp.\

Thay đổi lối sống

Nếu tình trạng bệnh của bạn không có những triệu chứng gây ảnh hưởng tới cuộc sống, bạn có thể chờ đợi thận trọng để xem các triệu chứng có xuất hiện hay trở nên tồi không trước khi quyết định điều trị. Bởi u xơ tuyến tiền liệt thường tiến triển rất chậm và các triệu chứng có thể không bao giờ trở nên tồi tệ hơn.

Song song với đó, có những thay đổi đơn giản bạn có thể thực hiện để cải thiện các triệu chứng:

• Uống ít rượu, caffeine, chất làm ngọt nhân tạo và đồ uống có ga. Những thứ này có thể gây kích thích bàng quang và làm cho các triệu chứng tiết niệu trở nên tồi tệ hơn.
• Uống ít nước hơn vào buổi tối. Cố gắng uống ít nước hơn vào buổi chiều và tối, điều này giúp bạn ít phải thức dậy vào ban đêm để đi tiểu. Nhưng hãy chắc chắn rằng bạn vẫn uống đủ trong ngày 1,5 đến 2 lít nước.
• Làm trống bàng quang của bạn trước khi ra khỏi nhà. Hãy nhớ đi vệ sinh trước khi ra khỏi nhà và đặc biệt là trước những chuyến đi dài.
• Ăn nhiều trái cây và chất xơ. Điều này sẽ giúp bạn tránh táo bón, hạn chế những áp lực lên bàng quang và làm cho các triệu chứng tiết niệu trở nên tồi tệ hơn.
• Giữ cân nặng khỏe mạnh. Thừa cân có thể làm các triệu chứng trở nên tồi tệ hơn. Vì thế hãy giữ lối sống lành mạnh để có được cân nặng khỏe mạnh, nếu bạn đang thừa cân, hãy hỏi bác sĩ những cách giảm cân lành mạnh.
• Tập thể dục thường xuyên. Tập thể dục thường xuyên có thể cải thiện các triệu chứng tiết niệu. Nếu trước đó bạn thường không hoạt động nhiều, hãy nói chuyện với người có chuyên môn trước khi bắt đầu một kế hoạch tập luyện nào đó.
• Thực hiện kỹ thuật Double voiding. Thực hiện bằng cách sau khi đi tiểu, bạn ra khỏi nhà vệ sinh vài phút rồi quay lại, cố gắng đi tiểu lần này. Nhưng hãy cẩn thận để không căng thẳng.
• Massage niệu đạo. Là kỹ thuật giúp loại bỏ nước tiểu còn sót lại trong niệu đạo. Sau khi đi tiểu bạn ấn nhạ lên phía sau gốc bìu (vùng da xung quanh tinh hoàn) bằng đầu ngón tay, tiếp tục ấn nhẹ nhàng và di chuyển các ngón tay về phía trước từ gốc dương vật lên đỉnh. Hãy bác sĩ hoặc y tá chuyên khoa để biết thêm thông tin.
• Sử dụng miếng thấm. Nếu bạn bị rò rỉ nước tiểu, bạn có thể mang một miếng thấm phía trong đồ lót.
• Hạn chế hoặc tránh sử dụng một số loại thuốc, như:  thuốc trị nghẹt mũi, thuốc chống trầm cảm,… Hỏi thêm bác sĩ về các loại thuốc này.

Thay đổi lối sống là bước đầu tiên để điều trị u xơ tuyến tiền liệt (Ảnh minh họa)

Thuốc

Nếu thay đổi lối sống không kiểm soát được các triệu chứng u xơ tuyến tiền liệt, thuốc sẽ là phương pháp điều trị tiếp theo.

Các loại thuốc chính cho tuyến tiền liệt mở rộng là:

• Thuốc chẹn alpha
• Thuốc ức chế 5-alpha-reductase (5-ARI)

Bạn có thể được chỉ định dùng thuốc độc lập hoặc kết hợp cả hai loại trên (gọi là điều trị kết hợp).

Thuốc chẹn alpha. Đây là nhóm thuốc làm thư giãn các cơ ở tuyến tiền liệt và xung quanh lỗ bàng quang, giúp cho việc đi tiểu dễ dàng hơn. Nó không làm thu nhỏ hay chữa khỏi tuyến tiền liệt u xơ nhưng chúng có thể giúp giảm triệu chứng.

Thuốc chẹn alpha thường là loại thuốc đầu tiên bạn sẽ được chỉ định, trừ khi tuyến tiền liệt của bạn rất lớn. Các triệu chứng có thể bắt đầu cải thiện trong vòng vài giờ hoặc vài ngày.

Có nhiều loại thuốc chẹn alpha khác nhau. Tất cả đều hoạt động theo cùng một cách và có hiệu quả như nhau trong việc kiểm soát các triệu chứng của u xơ tuyến tiền liệt. Các thuốc chặn alpha phổ biến nhất là:

• Tamsasmin (Flomaxtra, Diffundox, Flomax Cứu, Pinexel, Stronazon)
• Alfuzosin (Uroxatral, Besavar)
• Doxazosin (Cardura, Doxadura)
• Terazosin (Hytrin)

Giống như bất kỳ loại thuốc nào, thuốc chẹn alpha có thể gây ra tác dụng phụ, có thể bao gồm:

• Cảm thấy chóng mặt hoặc ốm, đau đầu khi đứng lên
• Mệt mỏi hoặc mệt mỏi
• Nghẹt mũi
• Rối loạn cương dương)
• Xuất tinh ngược
• .v.v.

Nếu thay đổi lối sống không kiểm soát được các triệu chứng u xơ tuyến tiền liệt, thuốc sẽ là phương pháp điều trị tiếp theo (Ảnh minh họa)

Thuốc ức chế 5-alpha-reductase (5ARIs). Những loại thuốc này có khả năng thu nhỏ tuyến tiền liệt từ từ để nó ngừng chèn ép vào niệu đạo, từ đó giúp đi tiểu dễ dàng hơn. Chúng có thể thu nhỏ khoảng 1/4 tuyến tiền liệt sau 6 đến 12 tháng điều trị.

Các chất ức chế 5-alpha-reductase thường mất ít nhất 6 tháng để hoạt động đầy đủ, nhưng chúng có hiệu quả trong việc cải thiện các triệu chứng trong thời gian dài. Các nghiên cứu cho thấy các triệu chứng của u xơ tuyến tiền liệt có thể tiếp tục được cải thiện đến 4 năm sau khi bắt đầu điều trị. Thuốc ức chế 5-alpha-reductase cũng giúp ngăn ngừa bí tiểu cấp tính và tránh phẫu thuật cho bệnh nhân.

Có hai loại thuốc ức chế 5-alpha-reductase có sẵn:

• Finasteride (generic finasteride hoặc Proscar)
• Dutasteride (Avodart)

Thuốc ức chế 5-alpha-reductase có thể gây ra tác dụng phụ, bao gồm:

• Rối loạn cương dương
• Suy giảm ham muốn tình dục
• Sưng đau vú
• Xuất tinh ngược
• .v.v.

Trong một số trường hợp, bác sĩ cũng có thể chỉ định cho bạn một số loại thuốc khác để giúp kiểm soát các triệu chứng. Có thể kể tới là:

• Thuốc kháng cholinergic
• Chất ức chế Phosphodiesterase loại 5 (PDE5).
• Mirabegron (Betmiga)
• Desmopressin
• Thuốc lợi tiểu quai

Phẫu thuật